หอยเชลล์ (Scallop) เป็นหนึ่งในสมาชิกของ Bivalvia ที่น่าสนใจ ด้วยรูปร่างที่แบนและสวยงาม มีเปลือกสองฝั่งที่สามารถเปิดปิดได้อย่างคล่องแคล่ว และการเคลื่อนที่แบบกระโดดที่ไม่เหมือนใคร หอยเชลล์เป็นสัตว์ที่อาศัยอยู่ในน้ำตื้นทั่วโลก โดยมีหลากหลายชนิดพันธุ์และสีสันที่น่าดึงดูด
ชีววิทยาของหอยเชลล์
- เปลือก: เปลือกของหอยเชลล์ค่อนข้างแบนและโค้งมน มักจะเป็นรูปวงรี หรือทรงกลมแบนๆ และสามารถแบ่งออกเป็นสองฝั่งที่เชื่อมต่อกันด้วย “hinge ligament” ซึ่งเป็นส่วนที่ยืดหยุ่นช่วยให้เปลือกเปิดปิดได้อย่างรวดเร็ว
- เนื้อเยื่อ: ภายในเปลือกหอยเชลล์จะมีเนื้อเยื่อที่เรียกว่า “mantle” Mantle นี้จะหลั่งสารแคลเซียมคาร์บอเนตออกมาสร้างเปลือก และยังทำหน้าที่กรองอาหารอีกด้วย
การเคลื่อนไหวของหอยเชลล์
หอยเชลล์มีวิธีการเคลื่อนที่ที่ 독특하고น่าสนใจมาก เมื่อต้องการเคลื่อนที่ หอยเชลล์จะใช้ “adductor muscle” ซึ่งเป็นกล้ามเนื้อที่แข็งแรงภายในเปลือก ในการบีบอัดน้ำอย่างรวดเร็ว และสร้างแรงขับดันให้หอยกระโดดไปข้างหน้า หรือขึ้นลง
นอกจากการกระโดดแล้ว หอยเชลล์ยังสามารถ “swimm” ได้ด้วยการขยับแกว่งตัวและใช้กระแสน้ำพัดพาตัวเองไปตามทิศทางที่ต้องการ
การกินอาหาร
หอยเชลล์เป็น “filter feeders” หรือ “ผู้กรองอาหาร” หมายความว่าพวกมันจะดูดน้ำเข้ามาผ่านเหงือก (gills) และกรองเอาตะกอนเล็กๆ เช่น แบคทีเรีย, อัลกา, พืชแพลงตอน และเศษอินทรีย์ पदार्थอื่นๆ
กระบวนการกรองอาหารของหอยเชลล์:
- ดูดน้ำเข้ามา: หอยเชลล์จะใช้อวัยวะที่เรียกว่า “siphon” ดูดน้ำเข้ามา
- ผ่านเหงือก: น้ำจะไหลผ่านเหงือกซึ่งเป็นอวัยวะที่ทำหน้าที่กรองอาหาร
- จับตะกอนอาหาร: เหงือกลดความเร็วของน้ำลง และใช้ขนที่ละเอียดdensely packed
catch the small food particles.
- ลำเลียงไปยังกระเพาะ: อาหารที่ถูกกรองแล้วจะถูกลำเลียงไปยังกระเพาะโดย mucociliary currents.
การสืบพันธุ์
หอยเชลล์ส่วนใหญ่เป็น “hermaphrodites” หมายความว่าแต่ละตัวจะมีทั้งอวัยวะเพศผู้และเพศเมีย เมื่อถึงเวลาผสมพันธุ์ หอยเชลล์จะปล่อยไข่และน้ำเชื้อออกมารวมกันในน้ำ โดยไข่ที่ได้รับการผสมแล้วจะพัฒนาเป็นตัวอ่อน
ความสำคัญทางนิเวศวิทยา
หอยเชลล์มีบทบาทสำคัญในระบบนิเวศ aquatic โดยทำหน้าที่:
- ควบคุมประชากร: หอยเชลล์ช่วยควบคุมจำนวนของแพลงก์ตอนและจุลินทรีย์ในน้ำ
- เป็นอาหาร bagi hewan lain: หอยเชลล์เป็นแหล่งอาหารที่สำคัญ bagi สัตว์ทะเล เช่น ปลา, กุ้ง และนก
ประโยชน์ต่อมนุษย์
หอยเชลล์เป็นอาหารทะเลที่มีรสชาติอร่อยและมีคุณค่าทางโภชนาการสูง
- โปรตีน: หอยเชลล์มีโปรตีนสูง
- วิตามินและแร่ธาตุ: หอยเชลล์อุดมไปด้วยวิตามิน B12, ธาตุเหล็ก, สังกะสี และสังกะสี
นอกจากนี้ ยังสามารถนำเปลือกหอยเชลล์มาใช้ประโยชน์ได้อีกหลายอย่าง เช่น
- การทำปุ๋ย: เปลือกหอยเชลล์มีแคลเซียมคาร์บอเนตซึ่งเป็นสารอาหารที่สำคัญสำหรับพืช
- การผลิตเครื่องประดับ: เปลือกหอยเชลล์สามารถนำมาขัดเงาและทำเป็นเครื่องประดับได้
- วัสดุ 건설: เปลือกหอยเชลล์บดละเอียดสามารถใช้ผสมในปูนซีเมนต์
ข้อเท็จจริงน่าสนใจเกี่ยวกับหอยเชลล์
- หอยเชลล์บางชนิดสามารถมีอายุยืนยาวถึง 20 ปี
- หอยเชลล์เป็นสัตว์ที่ค่อนข้าง “shy” และมักจะหลบซ่อนตัวอยู่ใต้ทรายหรือหินเมื่อรู้สึกถูกคุกคาม
- หอยเชลล์สามารถเปลี่ยนเพศได้ (sex change)
ตารางเปรียบเทียบสายพันธุ์หอยเชลล์ที่พบได้ทั่วไป:
ชื่อสายพันธุ์ | ขนาด | สถานที่อาศัย | สีสัน |
---|---|---|---|
Patinopecten yessoensis (Scallop of Hokkaido) | 10-15 เซนติเมตร | อ่าวโฮะกไกโด, ญี่ปุ่น | มีลวดลายสีน้ำตาลและสีม่วง |
Chlamys farreri | 8-12 เซนติเมตร | บริเวณชายฝั่งจีน | สีส้มและสีชมพู |
Argopecten irradians (Bay Scallop) | 5-8 เซนติเมตร | ชายฝั่งตะวันออกของอเมริกาเหนือ | สีน้ำตาลเข้มและมีแถบสีขาว |
หอยเชลล์เป็นสัตว์ที่น่าสนใจ และมีความสำคัญต่อระบบนิเวศ aquatic
การศึกษาและอนุรักษ์หอยเชลล์จะช่วยให้เราสามารถเพาะเลี้ยงและบริโภคได้อย่างยั่งยืน